Czas Emancypantek

Zaproszenia

Większość okazji towarzyskich wymagała oficjalnego (lub mniej oficjalnego) zaproszenia. W zależności od rodzaju okazji oraz od stopnia zażyłości zaproszenie miało być pisemne lub ustne. Dodatkowo mogły być one wysyłane lub dostarczane osobiście – ten ostatni sposób był wskazany zwłaszcza wobec gości szczególnie dostojnych i godnych szacunku.

Termin, w jakim wysyłano zaproszenie, także zależał od rodzaju okazji. Na uroczystości bardziej strojne (bale, szczególnie bale kostiumowe lub inne okazje wiążące się z przebraniami) zaproszenie należało wysłać z dużym wyprzedzeniem, aby damy miały czas na przygotowanie stosownej toalety. Na uroczysty obiad wystarczało zaprosić tydzień przed wyznaczoną datą.

Zaproszenia na obiad, czy na mniejsze zebrania, dopełnia się osobiście, zwłaszcza gdy się komuś należy poprzednia wizyta. Gdy się do tej nie jest obowiązanym, posyła się bilet zapraszający, na który osoba odpowiada natychmiast wizytą lub biletem.
Zaproszenia na bal lub liczne zebrania, odbywają się za pośrednictwem umyślnie na ten cel wydrukowanych kart, które się rozsyła nawet wtedy, gdy się już poprzednio zaprosiło kogo ustnie. Toż samo dzieje się z zaproszeniami na śluby, pogrzeby itd.
Daleko przyzwoiciej wygląda, gdy się te bilety rozsyła przez służących aniżeli przez pocztę, a w tym ostatnim razie, listy pieczętować wypada.

Spirydion, Kodeks światowy czyli Znajomość życia we wszelkich stosunkach z ludźmi. Na podstawie dzieł Pani d'Alq ułożył, Warszawa, Kraków 1881

Zaproszenia na obiad lub mniejsze zebrania dopełnia się osobiście, zwłaszcza gdy się kom u poprzednia należy wizyta. Gdy się do tej nie jest obowiązanym, posyła się na 5 lub 8 dni przedtem bilet zapraszający, na który osoba odpowiada wizytą lub biletem.
Zaproszenia na bal lub liczne zebrania dopełnia się za pośrednictwem kart w tym celu drukowanych, nawet choćby się już kogoś przedtem ustnie zaprosiło.
Tak samo postępuje się z zaproszeniami na śluby i pogrzeby.

Wskazówki obejścia się z ludźmi i zwyczaje światowe. Gry i zabawy towarzyskie. Anegdoty i zagadki. Zbiorek wyborowych utworów poetycznych. Złote zdania i myśli, Kraków 1882

W zaproszeniach wymienia się osobno młodą pannę.

Wskazówki obejścia się z ludźmi i zwyczaje światowe. Gry i zabawy towarzyskie. Anegdoty i zagadki. Zbiorek wyborowych utworów poetycznych. Złote zdania i myśli, Kraków 1882

Zaproszenie na obiad lub śniadanie wymaga odpowiedzi ze strony zaproszonego, czy takowe przyjmuje lub nie, gdy tym czasem odpowiedź co do wieczoru lub balu byłaby niewłaściwą a nawet niegrzeczną.

Wskazówki obejścia się z ludźmi i zwyczaje światowe. Gry i zabawy towarzyskie. Anegdoty i zagadki. Zbiorek wyborowych utworów poetycznych. Złote zdania i myśli, Kraków 1882

Zaproszenia na obiad lub mniejsze zebrania dopełnia się osobiście, zwłaszcza, gdy się komu poprzednia należy wizyta. Gdy się do tej nie jest obowiązanym, posyła się na 5 lub 8 dni przedtem bilet zapraszający, na który osoba odpowiada wizytą lub biletem.
Zaproszenia na bal lub liczne zebrania dopełnia się za pośrednictwem listów lub
kart w tym celu drukowanych, i to nawet w tym razie, gdy się już kogoś przedtem ustnie zaprosiło. Tak samo postępuje się z zaproszeniami na śluby i pogrzeby. Rozumie się, że serdeczną poufałość lub niespodziankę jak n. p. osobę przyjezdną,
uwzględnia niniejsza forma.
Zaproszenia listowne a zawsze imieniem pana i pani domu wystosowywane do głowy rodziny zapraszanej, wymieniają wszystkich członków tejże tj. ojca, matkę i córki bywające w świecie, lub wyręczają się ogólnikową formułką „z rodziną“. Rozumie się, że synom owej rodziny zajmującym już odrębne stanowisko, posyła się osobne zaproszenia.

Wskazówki światowe w różnych okolicznościach życia. Album prawd. Rozrywki umysłowe. Kraków, 1884

Zaproszenia na obiad rozsyłają się na tydzień wprzód, z oznaczeniem godziny; osoby wyższe stanowiskiem od siebie trzeba zaprosić osobiście.

Skarbiec dla rodzin w mieście i na wsi, tom I, Wydawnictwo Biesiady Literackiej, Warszawa 1888

Zaproszenia na bal lub wieczór tańcujący rozsyłać trzeba najmniej na tydzień przedtem, żeby panie miały czas przygotowywać toalety. Prosić można osobiście, listownie, albo za pomocą kart drukowanych; forma zaproszenia powinna być jak najgrzeczniejszą.

Skarbiec dla rodzin w mieście i na wsi, tom I, Wydawnictwo Biesiady Literackiej, Warszawa 1888

Otrzymując listowne zaproszenie na obiad lub zebranie wieczorne trzeba w jak najuprzejmiejszych wyrazach podziękować, wypisując zarazem czy przyjmujemy zaproszenie, lub też dając słuszną przyczynę, która staje na przeszkodzie, co nam sprawia wielką przykrość.

Pisanie listów i papier listowy, w: „Tygodnik Mód i Powieści”, 1895

Zaproszenia na obiad — na wieczór posyłają się tydzień naprzód. Gdy się mają popisywać artyści lub amatorowie, zaznacza się zwykle, że będzie muzyka, gdy ma być wieczór z tańcami, dodaje się: »będą tańce«.

Małgorzata Bogacka, Powszechna kuchnia swojska, oparta na wieloletniem doświadczeniu i zdrowotno - dyetetycznych zasadach, Nowy Sącz, 1896

Zaproszenia na obiad, lub mniejsze zebrania uskutecznia się osobiście — zwłaszcza, gdy komuś należy się poprzednia wizyta. Inaczej posyła się bilet zapraszający, na który osoba zaproszona odpowiada natychmiast wizytą lub biletem.
Zaproszenia na bal lub liczne zebrania uskutecznia się za pośrednictwem umyślnie w tym celu wydrukowanych kart, które się rozsyła nawet wtedy, gdy się już poprzednio zapraszało ustnie.
Wygląda przyzwoiciej, gdy tego rodzaju bilety rozsyła się przez służących, a nie przez pocztę. W drugim razie listy należy pieczętować.

Małgorzata Bogacka, Powszechna kuchnia swojska, oparta na wieloletniem doświadczeniu i zdrowotno - dyetetycznych zasadach, Nowy Sącz, 1896

Karty zapraszające na obiad lub zebranie muzykalne, czy wieczorek tańcujący, mają w rogu małą cyfrę w dwóch cieniach (złoto lub platyna) z odpowiednią w górze koroną. Rozsyłając zaproszenia na bal lub wspaniały festyn, użyć trzeba karty zdobnej dwoma monogramami lub herbami (męża i żony). Zawiadamiając o urodzinach, przysyła się bilet wizytowy z nazwiskiem męża i żony, u dołu którego przywiązany maleńki bilecik z imieniem dziecka (wstążeczką niebieską dla chłopczyka, różową dla dziewczynki).

Papier listowy i bilety, w: „Tygodnik Mód i Powieści”, 1896

W zaproszeniu początek zabawy oznacza się zwykle na godzinę 10-tą. Nie należy się jednak zbytnio spieszyć (…), dopiero od godziny 11 goście zaczynają napływać masą.

„Bluszcz”, 1897

Na wieczory, poranki i wszelkie towarzyskie zebrania powinno się posyłać zaproszenia wszystkim, z którymi nas łączą stosunki światowe, znajomości lub przyjaźni, nie krępując się stanowiskiem, zamożnością lub ubóstwem zapraszanych. Utrzymanie równowagi między ludźmi różnych sfer może być czasem kłopotliwem, ale taktowni gospodarze wybrnąć z tego potrafią, jednając sobie ogólną sympatyę. Na bal, liczne zebrania, obiad na wyższą skalę, posyła się przez służących drukowane zaproszenia, nawet tym, których się już ustnie prosiło i to na 5 do 8 dni przedtem. Na śluby i pogrzeby rozsyłu się również drukowane karty i, jeśli z konieczności pocztą uskutecznić to wypadnie, koperty należy pieczętować. Zaproszenia na obiad lub mniejsze zebrania można dopełnić ustnie, zwłaszcza gdy się komuś należy poprzednia wizyta. Zaproszenia na stały dzień przyjęć mogą być jednorazowe w początku sezonu, w liście lub na bilecie odpowiednio zredagowane.

Jak żyć z ludźmi? Popularny wykład zwyczajów towarzyskich. Wydanie trzecie, Warszawa, 1898

Za każde zaproszenie winno się podziękować w kilku słowach, jakkolwiek milczenie jest znakiem przyjęcia zaprosin. Jeżeli proszony przyjść nie może, winien się z tego usprawiedliwić. Chwiejna odpowiedź może mieć miejsce w razie, jeśli się jest zaproszonym po raz pierwszy do domu, w którym się nie bywało.

Jak żyć z ludźmi? Popularny wykład zwyczajów towarzyskich. Wydanie trzecie, Warszawa, 1898

Zaproszenia rozsyła się przynajmniej na ośm dni naprzód; po upływie tego czasu jeżeli zaproszony odmówi, można jego miejsce zastąpić, ale tylko przez kogoś nader poufałego, którego krótki termin zaproszenia nie obrazi. Wyższych stanowiskiem od siebie zaprasza się osobiście.

Spirydion, Kodeks światowy czyli Znajomość życia we wszelkich stosunkach z ludźmi Na podstawie najlepszych źródeł ułożył, Wydanie czwarte, Warszawa, Kraków 1898

Tak jak zaproszenia na obiad, tak i na wieczór posyłają się ośm dni naprzód. Jeżeli mają się popisywać artyści lub amatorowie, dodaje się w liście uwagę, że będzie muzyka, gdy ma być wieczór tańcujący, dodaje się: „będą tańce”. Zaproszenia na wielki bal redagują się inaczej, zazwyczaj tak: „Pan i pani X… mają zaszczyt prosić pana na bal, który dadzą w dniu…”

Spirydion, Kodeks światowy czyli Znajomość życia we wszelkich stosunkach z ludźmi Na podstawie najlepszych źródeł ułożył, Wydanie czwarte, Warszawa, Kraków 1898

Co do zaproszeń wysyłanych przez kobietę do kobiet, przewagę daje wiek i lata małżeństwa. W ogóle pierwszeństwo mają starsze mężatki. Jednak reguła nie jest bez wyjątku. Naprzykład na prowincyi, przybywający później, choćby znacznie starsi i dawniej żonaci lub dawniej zamężne kobiety, powinni pierwsze oddawać wizyty.