Czas Emancypantek

Odwiedziny na wsi

Lato i wczesna jesień były porą wyjazdów, zwłaszcza dla osób mieszkających w miastach. Jeżdżono do modnych uzdrowisk – do wód, do kąpieli nadmorskich, w góry. Niektórzy zwiedzali odległe kraje i miasta. Wynajmowano również letnie mieszkania. Wiele osób korzystało także z najprostszego sposobu zapewnienia sobie miejsca pobytu – odwiedzin u mieszkających na wsi krewnych. Można było także odwiedzać znajomych na letnim mieszkaniu, ale tu raczej nie było mowy o dłuższym pobycie, gdyż mało kto miał do dyspozycji aż tyle wolnego miejsca. Ponieważ letnie mieszkania znajdowały się zazwyczaj bliżej miast, odwiedziny mogły zamknąć się w jednym dniu.
Za to gospodyni wiejskiego majątku często musiała przygotować się na kilkutygodniowe pobyty różnych krewnych i przyjaciół. Zarówno gospodarze, jak i goście musieli dbać o formy towarzyskie, a jednocześnie o to, by gospodarstwo mogło nienaruszenie funkcjonować. Pewne reguły etykiety można było rozluźnić, ale nie zapomnieć o nich.

Pisząc w miesiącu uprzywilejowanym do wycieczek na wieś, do majówek na których cieszymy oczy widokiem świeżej zieleni i tak upragnieni jesteśmy napawać się balsamicznem powietrzem, nadmieniamy dla młodych gospodyń, że w przyjęciach wiejskich mniej jest etykiety, mniej zachowuje się formę i przepych w zastawie lub nakryciu. Na wsi podając śniadanie ranne obrus zastępuje się cieniutką matą delikatnie plecioną z sitowia; pod każdy talerzyk podłożona jest mała kolorowa serwetka koloru odpowiedniego do maty. Cała zastawa złożona z porcelany i kryształów może być skromniejszą, pełną sielankowej prostoty — owoce układają się na fajansowych zielonych talerzykach w kształcie liści, kieliszki są z kolorowego szkła. Nowość która przechodzi z Anglii i we Francyi już się rozpowszechnia stanowi dumb waiter, jest to rodzaj małego okrągłego stoliczka, obracającego się na szrubie, po lekkiem dotknięciu ręką. Taki dumb waiter powinien być z drzewa tego co meble w stołowym pokoju. Stawia go się na środku stołu i na nim umieszcza talerzyk z chlebem, masielniczkę, musztardę i t. p. zastawę, pod którą można położyć serwetkę, aby ozdobniej wyglądała. Do podwieczorku kładzie się na stole obrus adamaszkowy biały z żółtym, zastawa może być znowu na liściach fajansowych. Przed każdą osobą mały talerzyk z porcelany angielskiej białej ze złotem, z nożykiem i widelcem w oprawie z takiejże porcelany.

O ubiorach, w: „Tygodnik Mód i Powieści”, 1895

Nie mając co donieść czytelniczkom z dziedziny mody, dajemy parę szczegółów dla młodych gospodyń, szczególniej zamieszkałych na wsi, troszczących się w dnie gorące, czem ochłodzić gości zmęczonych upałem i jaka zastawa modna do napojów chłodzących i owoców. Zaczynamy od nakrycia stołu, stanowi go obrus z cienkiego płótna, z szerokim obrębem odznaczonym kratką ażurową, nad którym dość wysoko od brzegu przewleczona jest szeroka wstążka, na jednym rogu obrusa związana w wielką kokardę z niedługiemi końcami, wyciętemi w spiczaste zęby. Co jest zupełnie nowe, oryginalne a efektowne to wiązka kwiatów, rozchylających się na wszystkie strony, przywiązana do jednej nogi stołowej i przeciwległa kokardzie — nowość ta zastępuje nadto opatrzony kosz z kwiatami, jaki od lat kilku zajmuje środek stołu. Talerzyki do zastawy są niemniej oryginalne — mają kształt olbrzymiej róży polnej blado-różowej z żółtym środeczkiem; małe podstawki do lodów są z kryształu cieniowanego tęczowo, w pięknym kolorze bursztynowym z połyskiem metalicznym, ślicznego efektu. Cukierniczka jest także w podobnym guście, wyrabiają nawet takie salaterki czy wazki do lodów. Do napojów mrożonych modne są na wzór amerykańskich szklanki gładkie kryształowe bardzo wysokie; do wina białego modne kieliszki kolorowe różowe lub zielone. Poziomki lub maliny podają się w głębokiej salaterce z kryształu rżniętego, z obwódką srebrną z brzegów; owoce na talerzu a raczej koszu porcelanowym o trzech przedziałach. Można postawić talerzyki z ciastkami, sandwichsze i t. p.
Do picia podaje się wino białe w kryształowym dzbanku prześlicznej formy w oprawie i z przykrywką srebrną lub cynową; słodkie wino wlewa się w jeszcze piękniejszy dzbanek kryształowy w oprawie z oksydowanego srebra. Piwo wlewa się dzbanek kamienny szerokiej a nizkiej formy z przykrywką cynową, stanowiący garnitur z kufelkami umieszczonemi razem z nim na tacce. Śliczne są te naczynia kamienne rozmaitego kształtu i odmiany. Kawa mrożona, oranżada, woda stawia się w odpowiednich naczyniach — każde w kształcie dzbanka ale odmiennym. Niezbędny jest również na stole mały kubełek szklanny odkryty, w którym mieści się lód porąbany w drobne kawałki. Do wody salcerskiej i sodowej w syfonach są ozdobne podstawy frażetowskie, w które wstawiają się syfony. Do soków owocowych modne są dzbanuszki wysmukłego kształtu z ciemnego szkła o kolorze zielonym, różowym, niebieskim, lila lub żółtym, u dołu jasne w szyjce ku górze coraz ciemniejsze, co przedstawia się b. efektownie. Biszkopty kładą się w klosz porcelanowy z ozdobami srebrnemi.

O ubiorach, w: „Tygodnik Mód i Powieści”, 1895

Wrzesień to miesiąc najliczniejszych wyjazdów na wieś: pośpieszają skorzystać z pięknych dni ci wszyscy, których dotychczas zatrzymywały zajęcia biurowe, zwolennicy polowania, zwolenniczki jazdy konno lub na rowerze, uprawiający różnego rodzaju sport, których odstraszały upały letnie, osoby wracające po kuracyi, albo mieszkańcy miast kochający wieś i pragnący nacieszyć się nią i pożegnać przed zimowym letargiem. Gościnne gosposie myślą nad tem, jakby gościom swoim uprzyjemnić pobyt – młode i niedoświadczone, które nie oswoiły się jeszcze z rolą gospodyni domu, zakłopotane są nawet obawą czy potrafią się dobrze wywiązać, dla nich więc piszemy kilka wskazówek, po których przejdziemy do zwykłego sprawozdania o ubiorach.
Osoby przyjeżdżające na krótki czas na wieś mało przesiadują w swoim pokoju – nie wymaga on więc kosztownego umeblowania. Nie potrzeba wieszać portyer ani ciężkich firanek im więcej światła i powietrza tem zdrowiej i lepiej — roleta od słońca i siatka w oknie zabezpieczająca od much, wystarczą. Łóżka żelazne, meble lekkie, toaleta przybrana kretonem odpowiednim do obicia, umywalnia zastawiona parawanem, szafa lub w ostateczności wieszadło do rzeczy to są sprzęty niezbędne dla każdego nawet przy jednodniowym pobycie. Oprócz nich dla gości bawiących dłużej trzeba pomyśleć o stoliczku z przyborami do pisania, o drugim do umieszczenia drobiazgów, które gość lubi mieć z sobą do położenia robótki ręcznej, postawienia wazonu z kwiatami i t. p. Wrodzony instynkt i gościnność podyktują gospodyni domu różne udogodnienia, drobiazgi w urządzaniu i sposób przyozdobienia zależny od upodobań, wymagań i wieku osoby mającej zająć pokój — wyszczególniać tego niepodobna, dodamy tylko, że gospodyni powinna starać się dać poznać, że myślała o tem, aby goście czuli się jakby u siebie i mieli pierwsze wrażenie przyjemne.
Jeżeli ma przybyć osoba poważnego wieku lub stanowiska, której szczególne względy i grzeczność okazać chcemy, przy łatwych warunkach komunikacyi można wyjechać po nią na stacyę. Posyłając po gości pamiętać należy i o ich rzeczach, a jeżeli mają przybyć same kobiety z dalszej podróży to wysłać rozgarniętego człowieka, któryby rzeczy odebrał.

O ubiorach, w: „Tygodnik Mód i Powieści”, 1900

Gospodyni domu wychodzi do progu domu na powitanie kobiet; w lecie gdy upał i kurz dokuczy trzeba najpierw wprowadzić gości do ich pokoju, aby mogli przebrać się lub oczyścić ubranie. Stosownie do pory dnia w jakiej przybyli trzeba dać odpowiednie przyjęcie. W godzinach przed południowych czeka na nich kawa, herbata, mleko, świeże pieczywo, masło, miód i konfitury podane na maleńkich salatereczkach kryształowych. Po przejazdce zwykle przybywa apetyt można więc zastawić śniadanie na sposób angielski złożone z jaj na mięko, szynki, wędzonego ozora, owoców — przy czem podaje się herbatę czystą lub ze śmietanką. Gospodyni domu musi znać gusta i zwyczaje gości i następnych dni wiedzieć czy chcą mieć śniadanie podane do swego pokoju, czy też co jest o wiele przyjemniejszem przejść do pokoju stołowego. Po pierwszem śniadaniu pozostawia się gościom swobodę spędzenia czasu dowolnie: mogą zwiedzić ogród, zapoznać się z miejscowością, zwiedzić gospodarstwo oprowadzani przez gospodarza, przeczytać gazety, napisać listy i t. p. Gospodyni domu przez ten czas zajmie się swojem gospodarstwem, wyda rozporządzenia służbie, pomyśli o kwiatach dla swoich gości, aby panie miały te, których zapach najlepiej lubią, zobaczy co goście robią, aby nikt nie czuł się opuszczonym lub zapomnianym a jednak bez żadnego przymusu i sztywnej etykiety.

O ubiorach, w: „Tygodnik Mód i Powieści”, 1900

Co do godziny obiadowej i kolacyi, albo drugiego śniadania gotowanego i późnego obiadu nie ma stanowczego przepisu – zależy to od warunków domowych, przyjętego zwyczaju, lub zmienić się może zależnie od przyzwyczajeń gości, którzy znów nie powinni psuć rozkładu dnia. Gorące śniadanie nie wymaga wcale zmiany ubrania, nakrycie i zastawa stołu może być fantazyjna; wystarcza modny i zastosowany do stołu laufer czyli chemin de table, albo obrus kolorowy, nakrycie fajansowe w modny deseń, kwiaty, owoce świeże na podstawach przykrytych mchem i zielenią. Czarną kawę można podać w ogrodzie, co pozwala panom palić na świeżem powietrzu nie oddzielając się od pań. Czas wolny pozostający do późnego obiadu lub kolacyi można zająć dalszą wycieczką jeżeli ładna okolica, grą na świeżem powietrzu, pływaniem łódką. Do obiadu lub wróciwszy z wycieczki towarzystwo rozchodzi się zmienić toaletę – panowie kładą smoking panie biorą suknie strojniejsze albo dodają przybranie w postaci lekkiego żabotu, kamizelki, paska z ozdobną klamrą. Stół nakryty białym obrusem, ma piękną zastawę ożywioną kwiatami, w pokoju dużo światła; owoce układają się w pięknych koszach. Przy dniach krótszych i chłodniejszych gdy nie można wyjść do ogrodu, towarzystwo przechodzi do bawialnego pokoju, tam podają kawę, po której muzyka, gry, taniec gdy są młodzi albo rozmowa i karty dla starszych. Po herbacie wszyscy rozchodzą się na spoczynek.

O ubiorach, w: „Tygodnik Mód i Powieści”, 1900

Dawniej przy trudnej komunikacji, krewni i znajomi chcąc odwiedzić kogoś mieszkającego na wsi stale lub osiadłego na letniem mieszkaniu, musieli naprzód zawiadamiać, układać termin przybycia, bawić czas dłuższy, aby wypocząć po trudach podróży. Dziś gdy mamy wiele nowych linji kolejowych, gdy przybyły kolejki podmiejskie, w obec rozpowszechnienia się samochodów a dla panów gdy są rowery — komunikacja jest tak ułatwioną, że nieledwie jak w mieście można składać na wsi wizyty kilkogodzinne, nie robiąc zbytniego kłopotu gospodyni domu, nie potrzebując bynajmniej nocować.
Na wsi rzadko kto oznacza stałe dnie tygodniowe, a letnicy w bliższych podmiejskich okolicach prawie codziennie mają przyjezdnych gości. Szczególniej osoby mające liczne stosunki, powinny być przygotowane na przybycie kogoś.