Według Kalendarza prac gospodarskich zamieszczanego przez Lucynę Ćwierczakiewiczową w „Kolędzie dla gospodyń”, w czerwcu należało zabierać się za przygotowanie przetworów z truskawek. Oto przykłady wyrobów, które można było z nich przygotować.

Oczywiście można je też było podawać świeże na deser, z dodatkiem bitej śmietany.

 

Truskawki
Duże nie przejrzałe truskawki okroić z długich ogonków, umoczyć każdą w araku i wkładać do przygotowanego zwyczajnym sposobem ulepu, biorąc 2 funty cukru na funt jagód, a kwaterkę wody na funt cukru.
Truskawki ananasowe.
Poucinać ogonki truskawek ostrożnie, opłókać w winie i rozłożyć do osuszenia. Zrobić ulep gęsty z dwóch funtow cukru, wrzucić do gorącego funt jagód i smażyć zwyczajnym sposobem.
Można też truskawki smażyć nie płócząc w winie; na 2 funty cukru brać półtory szklanki wody.

W.A.L.Z., Kucharka litewska. Zawierająca: Przepisy gruntowne i jasne, własnem doświadczeniem sprawdzone , sporządzania smacznych, wykwintnych, tanich i prostych rozmaitych rodzajów potraw tak mięsnych jako i postnych, oraz ciast, legumin, lodów, kremów, galaret, konfitur i innych desserowych przysmaków, tudzież rozlicznych aptecznych zapraw, konserw i rzadszych specjałów., Wydanie piąte, Wilno, 1874

 

Galareta truskawkowa.
Wziąć truskawek zupełnie dojrzałych, skoro już mają doskonały zapach, zalać je nie wielką ilością wody, potrzymać na ogniu i zagotować tyle, aby z nich smak i odor wsięknął w tę wodę. Przecedzić, dołożyć trzecią część soku agrestowego, wygotowanego z niedojrzałego agrestu, i na każdą szklankę takiego soku razem zmieszanego, brać dwie szklanki miałkiego cukru i na lekkim ogniu tak jak każdą inną galaretę smażyć, szumując na czysto i probując na lodzie, aby w miarę ściętą była. Póki nie zastygnie do gorących zlewać słojów.

W.A.L.Z., Kucharka litewska. Zawierająca: Przepisy gruntowne i jasne, własnem doświadczeniem sprawdzone , sporządzania smacznych, wykwintnych, tanich i prostych rozmaitych rodzajów potraw tak mięsnych jako i postnych, oraz ciast, legumin, lodów, kremów, galaret, konfitur i innych desserowych przysmaków, tudzież rozlicznych aptecznych zapraw, konserw i rzadszych specjałów., Wydanie piąte, Wilno, 1874

 

Sok truskawkowy.
Wziąć truskawek przebranych i najdojrzalszych, wsypać do mosiężnej miedniczki, zalać taką ilością wody aby objęło i zagotować na dobrym ogniu tylko tyle aby sok zupełnie z siebie puściły. Zlać do gęstych worków aby sok wyciekł, włożyć na kwartę soku cukru w kawałkach pięć ćwierci funta i gotować niezbyt długo, szumując na czysto. Gorący przecedzić przez worek flanelowy, a po ostudzeniu pozlewać do suchych butelek. Dla piękniejszego koloru można dołożyć do truskawek garsteczkę zielonego agrestu, wtenczas ,gdy jagody gotować się będą.

W.A.L.Z., Kucharka litewska. Zawierająca: Przepisy gruntowne i jasne, własnem doświadczeniem sprawdzone , sporządzania smacznych, wykwintnych, tanich i prostych rozmaitych rodzajów potraw tak mięsnych jako i postnych, oraz ciast, legumin, lodów, kremów, galaret, konfitur i innych desserowych przysmaków, tudzież rozlicznych aptecznych zapraw, konserw i rzadszych specjałów., Wydanie piąte, Wilno, 1874

 

Truskawki.
Wziąść funt truskawek obranych z gałązek, wypłukawszy w zimnej wodzie studziennej z lodem, położyć na sito aby ściekły, cukru pół funta, wody studniowej szklankę, usmażyć bardzo gęsty syrop, wsypać truskawki w sam gorący syrop stojący na zarownicy, niech mocno się zagotują, wstrząść miedniczkę, gdy znowu zagotują się zdjąć, niech pięć minut postoją i znowu smażyć i zdejmować, szum dnem łyżki zbierać, gdy jagody wypełnią się i nabiorą koloru bursztynowego, wtedy są gotowe, postawić na lodzie niech ostygną i złożyć do słoja. Można jagody kiedy już są wypłókane pokropić kieliszkiem romu, albo każdą jagodę maczać w romie, można zaś płókać w wodzie wapiennej, która się bierze w aptece.

Truskawki smażone inaczej.
Wziąść półtora funta cukru na funt obranych truskawek, truskawki na półmisku rozłożone polać romem, niech tak postoją pół godziny potem zlać rom i ułożyć w miedniczce przesypując cukrem tłuczonym i skrupiając wodą, której nie powinno być więcej nad mały kieliszek, niech postoją kilka godzin w lochu, potem postawić na ogniu i smażyć wiadomym sposobem, nic łyżką nie mieszając, tylko rondelek potrząsać na wszystkie strony, obracać i szumować, gdy będą gotowe, najlepiej jest zaraz zlać do naczynia fajansowego, żeby w metalowem długo nie stało, bo może naciągnąć cząstek metalowych, zimne przełożyć papierem, obwiązać pęcherzem i schować w zimne miejsce. Niektórzy nie oczyszczają truskawek, a tylko odcinają dłużne ogonki, aby się nie rozpłynęły w gotowaniu.

Maria z Krzywkowskich Marciszewska, Kucharka szlachecka. Podarek dla młodych gospodyń, Wydanie trzecie poprawione, Kijów, 1878

 

Truskawki. Z truskawek smaży się śliczna konfitura i bardzo różnorodna, gdyż ile jest gatunków truskawek, z każdego można smażyć; najpiękniejsze są z białych ananasowych lub czerwonych okrągłych włoskiemi zwanych; hiszpańskie czerwone podługowate, najmniej się dobrze smażą.
Obrać z korzonków truskawki nie pogniecione i świeżo rwane w suchy dzień, pierwej jednak każdą opłukać w spirytusie 12 próby, lub w araku dla oczyszczenia z piasku i ziemi, jaka zawsze na truskawkach się znajduje z powodu ich poziomego wzrostu. Na funt truskawek wziąść 2 funty cukru, zrobić syrop bardzo gęsty, i na wrzący wrzucić truskawki; gotować z początku na wielkim ogniu, trzy razy je zdejmując z ognia, i odstawiając za każdą rażą na 5 minut, gdy się zagotują, a później na wolnym dosmażyć, często naczyniem potrząsając, żeby się równo smażyły i w czasie tego smażenia po trzykroć zdejmując naczynie z ognia, i znowu je wstawiając na chwilkę. Szumowiny, których tu jest wiele, zbierać bardzo ostrożnie, dotykając tylko powierzchni tylcem łyżki srebrnej, aby nie zgnieść jagód; gdy już syrop zgęstnieje, zestawić z ognia, niech chwilkę przestygną, dopiero zlać na salaterkę do ostudzenia, na drugi dzień wlać w słoiki ostrożnie, gdyż na spodzie ustoją się pesteczki i prochy z truskawek. Smażyć od 20 do 25 minut nie dłużej.
Sposób 2. Odważyć na funt jagód, koniecznie w dzień pogodny zbieranych, 2 funty cukru, 1/3 część utłuc miałko i posypać nim ułożone na półmisku jagody, które trzeba wpierw skropić spirytusem lub arakiem, a lepiej każdą, z osobna w nim umoczyć, i postawić na noc do piwnicy lub na lód. Nazajutrz wziąść szklankę wody na każdy funt cukru, zrobić syrop z pozostałym od wagi cukrem, a do wrzącego włożywszy jagody, smażyć jak zwyczajnie, pierwej na dużym ogniu, zagotowując trzy razy, a potem dosmażając na żarze poty, aż w jagodach żadnego kwasu nie czuć, a powierzchnia syropu po zastudzeniu marszczyć się będzie. Konfitury te szumując z lekka, nigdy łyżką nie cisnąć, ani mieszać, bo się jagody pognietą, trzeba tylko potrząsać, i na wszystkie strony obracać miedniczkę.

Lucyna Ćwierczakiewiczowa, Jedyne praktyczne przepisy konfitur, różnych marynat, wędlin, wódek, likierów, win owocowych, miodów oraz ciast przez Autorkę 365 obiadów. Wydanie 11 powiększone, nakładem Autorki, Warszawa 1885

 

Komput z truskawek. Na funt dojrzałych truskawek bierze się funt cukru, zrobić syrop bardzo gęsty, wrzucić obrane truskawki, potrzymać na wolnym ogniu minut 5, aż war je obejmie, a jak ostygną wlewać w| słoiki, obwiązać pęcherzem i gotować w kociołku minut 10.

Lucyna Ćwierczakiewiczowa, Jedyne praktyczne przepisy konfitur, różnych marynat, wędlin, wódek, likierów, win owocowych, miodów oraz ciast przez Autorkę 365 obiadów. Wydanie 11 powiększone, nakładem Autorki, Warszawa 1885

 

Galareta z truskawek ananasowych Dwie szklanki truskawek białych i szklanka porzeczek białych obranych, 3 szklanki cukru; owoce sypać w rondel przesypując cukrem miałkim—postawić na mocnym ogniu nie mieszając wcale łyżką; gdy się zagotuje szumować, zdjąć z ognia, gdy się przestanie gotować znowu postawić na ogniu i t. d., działanie to trzy razy powtarzać. Za czwartym razem wylać na gęste sito i zaraz w słoiki zwane lampkami ponalewać, a na drugi dzień, gdy wystygnie pokryć bibułką angielską, maczaną w araku i obwiązać papierem. Wyborna galareta. Gąszcz można przecisnąć przez rzadkie sito, przesmażyć z szumowinami i używać za marmoladę.

Lucyna Ćwierczakiewiczowa, Jedyne praktyczne przepisy konfitur, różnych marynat, wędlin, wódek, likierów, win owocowych, miodów oraz ciast przez Autorkę 365 obiadów. Wydanie 11 powiększone, nakładem Autorki, Warszawa 1885

 

Truskawki inaczej.
Truskawki w dzień pogodny zbierane skropić arakiem lub spirytusem, ułożyć na półmisku, posypać grubo cukrem i wynieść do piwnicy. Na drugi dzień zrobić syrop z półtora funta cukru na funt truskawek, do wrzącego wrzucić owoc i smażyć, jak zwyczajnie, z początku na dużym ogniu, później dosmażać na wolniejszym często potrząsając radiem. Gdy syrop będzie dostatecznej gęstości odstawić, wystudzić i ostrożnie zlać do słoików.

Praktyczny kucharz warszawski zawierający 1503 przepisy różnych potraw, oraz pieczenia ciast i przygotowywania zapasów spiżarnianych. Wydanie ósme znacznie powiększone, Warszawa, 1889

 

Truskawki ananasowe.
Smażą się zupełnie jak poziémki ananasowe—tylko jeśli są bardzo duże, to lepiej zalać je pierwszy raz na noc ulepem niezbyt gęstym i ostudzonym—a na drugi dzień usmażywszy zlany z nich ulep do gęstości, włożyć do niego jagody i postąpić jak z poziémkami.

Nowa praktyczna gospodyni litewska, przez Karolinę Biełozierską, Eksponentkę na wystawie Wileńskiej w r. 1888, nagrodzoną dyplomem na złoty medal, Warszawa, 1889

 

Galareta truskawkowa.
Wziąć trzeba bardzo dojrzałych truskawek, zalać je w miedniczcze nie wielką ilością wody; zagotować i potrzymać trochę na ogniu żeby zapach i aromat cały wyszedł z truskawek. Do przecedzonego tego soku dodać na dwie szklanki szklankę soku agrestowego czystego, i smażyć jak poziemkową.

Nowa praktyczna gospodyni litewska, przez Karolinę Biełozierską, Eksponentkę na wystawie Wileńskiej w r. 1888, nagrodzoną dyplomem na złoty medal, Warszawa, 1889

 

Truskawki.
Wziąć 1 litr (kwartę) świeżo wyciśniętego soku poziomkowego, gotować z ½ kilo (funtem) cukru tak długo dopóki nie będzie klarowny; poczem włożyć 1 litr (kwartę) truskawek, wybranych i oczyszczonych i gotować póki sok nie zgęstnieje.

Marya Gruszecka, Illustrowany kucharz krakowski dla oszczędnych gospodyń, Kraków, ok. 1898

 

Pierogi z rozmaitemi jagodami, Zamiesić ciasto jak powyżej na pierogi ze serem, rozwałkować cienko i nakładać jagodami jakiemi kto chce; jeżeli czereśniami, to należy je wydrelować a potem położyć na sicie, żeby sok z nich ściekł. Zlepiać dobrze brzegi i gotować jak zwykle przecedziwszy je po wyjęciu z wody przez druszlak. Na półmisku polać zrumienionem masłem i podać do nich osobno śmietanę z cukrem. Pierogi z owoców robią się zwykle większe jak ze serem.

[Niewiarowska] Florentyna i [Małecka] Wanda, Kucharka polska czyli szkoła gotowania tanich, smacznych i zdrowych obiadów, zebrana przez…, Wydanie ósme, Lwów [ok. 1901]

 

Oprócz konfitur z truskawek jakże wyborną jest nalewka; na ten cel bierze się truskawki pąsowe: korzonki poobrywać, wsypać do gąsiorka z grubą szyjką, na funt owoców wziąć fant cukru i zalać spirytu sem 90% tak, by płyn pokrył owoce, zakorkować i w cieniu postawić na całe lato, potem zlać płyn, cedząc przez trochę oczyszczonej waty; likier taki jest wyborny, na pozostały owoc nalać nieco syropu, zlać wraz z owocem do kompotjerki i jak zwykłe kompoty obgotować au bain Marie, tylko obgotowywać krótko, bo już owoc jest zmacerowany.

W. Lubicz, Zapasy owocowe, w: „Dobra Gospodyni”, 1902

 

Konfitura z truskawek.
Truskawki na konfiturę dobierać należy świeże i suche, zbierane w dzień pogodny i niezbyt wielkie. Wogóle z gatunków ananasowych.
Pięć funtów truskawek oczyścić z zielonych zwierzchnich listków tak, aby środka nie naruszyć i każdą sztukę zanurzyć w najlepszym spirytusie, który wlewać po trochu w głęboką filiżankę. Każdą opłukaną truskawkę składać do wazy, przesypując nieco cukrem, przykryć pokrywką i wynieść na 10 godzin w chłodne miejsce. Po upływie tego czasu zrobić gęsty syrop z 5 funtów cukru i z soku zlanego z truskawek. - Gdy będzie wyszumowany wrzucić weń wszystkie truskawki i smarzyć z początku na dużym ogniu odstawiając po kilka razy naczynie, gdyby za gwałtownie się smarzyły. Przez ten czas trzeba je starannie szumować tylcem srebrnej łyżki, uważając, aby nie kaleczyć truskawek. Potem naczynie odstawić na bok i na wolnym ogniu smarzyć przez dłuższy czas, potrząsając niekiedy rondlem. Gdy się truskawki smarzyć będą w ten sposób z pół godziny i syrop dostatecznie zgęstnie, wówczas zlać konfitury do salaterki dla wystudzenia. Nazajutrz konfitury te znów włożyć w rondel, zasmarzyć i na wolny ogień zestawić na jaki kwadrans, nakrywszy pokrywą. Tak przygotowane truskawki, gdy się je złoży w słoiki, nie spływają do góry.

Paulina Szumlańska, Rady gospodarskie, w: „Tygodnik Mód i Powieści”, 1904

 

Sok z truskawek.
Truskawki jak najdojrzalsze przebrać, złożyć w mosiężną miedniczkę lub rondel emaljowany, nalać taką ilością wody, aby je pokryła i gotować na dobrym ogniu tak długo, aby sok z siebie puściły. Przestudzone wlać w gęsty płócienny, a lepiej jeszcze flanelowy worek i nic nie wyciskając dać sokowi ścieknąć. Na kwartę tego soku brać cukru 1¼ funta i gotować szumując do czysta. Gorący raz jeszcze przecedzić przez worek, a potem pozlewać do suchych butelek.
Dla nadania piękniejszego koloru można w truskawki, gdy gotować się zaczną, wrzucić garść zielonego agrestu.
Pozostałe od soku truskawki można użyć na marmeladę.

Paulina Szumlańska, Rady gospodarskie, w: „Tygodnik Mód i Powieści”, 1905

 

Kompot z truskawek
Truskawki oczyszczone i wypłukane, poprzekrawać na pół, o ile są za duże, posypać suto cukrem, nalać winem i tak pozostawić przez kilka godzin, przez co nabiorą doskonałego smaku.

Paulina Szumlańska, Rady gospodarskie, w: „Tygodnik Mód i Powieści”, 1906

 

Na podobny temat: Przetwory owocowe, Konfitury, Inne przetworyDomowe alkohole