Praca

W drugiej połowie XIX wieku zasada, że kobiety z wyższych sfer nie pracują zarobkowo, musiała powoli ulec zmianie. Głównym czynnikiem były tu okoliczności – przede wszystkim niedobór mężczyzn po ostatnim powstaniu. Zaczęto zwracać uwagę na problem, że nawet dobrze urodzona kobieta może pozostać bez środków do życia i, co gorsza, bez umiejętności pozwalających na utrzymanie się. Pozytywistyczna ideologia potępiała bezczynność i bezproduktywność, praca kobiet ze zjawiska niepożądanego i wstydliwego zaczynała zmieniać się powoli w coś pożądanego i słusznego. Różniły się poglądy na to, jakie zawody można uznać za odpowiednie dla kobiet i w jakich warunkach kobiety powinny podejmować w nich pracę. W miarę upływu czasu możliwości tych powstawało coraz więcej. Coraz bardziej powszechne podejmowanie pracy przez kobiety wymuszało także zmiany w zasadach savoir-vivre’u i w modelu funkcjonowania rodziny.

Drzeworytnictwo

Kolejnym zawodem proponowanym dla kobiet jako odpowiedni dla ich możliwości było drzeworytnictwo. Praca taka wymagała zdolności artystycznych i dobrego smaku, dokładności i pilności, można ją też było wykonywać w domu, bez niepotrzebnych kontaktów z większą ilością obcych osób. Pod tym względem idealnie nadawała się dla kobiet.

„Nowe technologie”

Pojawiające się „nowe technologie” nie są zjawiskiem wyłącznie współczesnym. Nowe rozwiązania technologiczne w komunikacji i w pracy biurowej, pojawiające się pod koniec XIX i w początkach XX wieku, tworzyły nowe miejsca pracy dla kobiet, nawet na posadach państwowych. Część z nich stała się wręcz kobiecą „niszą” na rynku pracy i pozostała nią przez całe dziesięciolecia.

Zecerstwo

Do zawodów proponowanych dla kobiet – chociaż rzadziej – należało zapomniane już dzisiaj zecerstwo.

Medycyna

O dostęp kobiet do medycyny toczyły się długie boje. Długo uważano, że studia medyczne nie pasują do natury kobiecej, oraz że kobiety nie nadają się do prowadzenia praktyki medycznej. Istniało jednak zainteresowanie i stopniowo uczelnie na świecie zaczynały dopuszczać kobiety do studiów medycznych. Jednak carska Rosja dołączyła do nich stosunkowo późno. Panny pragnące studiować medycynę musiały więc wybrać się na studia za granicą (i sfinansować je). Rozpoczęcie praktyki także nie było proste – wydaje się, że lekarki zajmowały się przede wszystkim ginekologią i pediatrią. Zaufanie społeczne wobec nich było znacznie niższe, niż wobec lekarzy mężczyzn.

Introligatorstwo

Kolejnym zawodem uważanym za odpowiedni dla kobiet było introligatorstwo. Introligatorzy nie zajmowali się tylko oprawą książek, ale także wyrabiali pudełka, bombonierki i inne podobne przedmioty. Ponieważ praca taka wymagała zręczności manualnej i pewnego zmysłu estetycznego, wydawała się pasować do standardowej roli kobiety.

Wyrób sztucznych kwiatów

Za odpowiednią dla kobiet pracę uważano wyrób sztucznych kwiatów używanych przede wszystkim do ozdabiania stroju i fryzur. Był to zawód „kobiecy” pod wieloma względami – wymagał zręcznych rąk i zmysłu estetycznego, wiązał się z damskim strojem, za to nie wymagał wychodzenia z domu. Do tego nie były do niego potrzebne wielkie nakłady. Zdaje się, że funkcjonowało sporo dobrze prosperujących zakładów produkcji sztucznych kwiatów (zwanych też, trochę na wyrost, "fabrykami").

Szewstwo

Do gałęzi przemysłu zalecanych dla kobiet należało szewstwo. Niewątpliwie pasowało ono do zestawu zajęć tradycyjnie kobiecych – praca ręczna, poniekąd powiązana z szyciem i strojem, wymagająca zmysłu estetycznego. Rzeczywiście pojawiały się prowadzone przez kobiety zakłady szewskie, ich właścicielki zyskiwały nawet nagrody na wystawach przemysłowych. Jednak inne (rzadziej spotykane), krytyczne artykuły sugerują, że nie była to dziedzina rzemiosła oferująca szczególnie dobre zarobki i że jako zawód dla kobiet niezbyt się przyjęło.

Rękawicznictwo

Innym z zawodów konsekwentnie proponowanych kobietom był wyrób rękawiczek – towaru bardzo potrzebnego, gdyż rękawiczki były w powszechnym użyciu. Dama nie wychodziła bez nich z domu. Kobiece zakłady rękawicznictwa rzeczywiście powstawały, prowadzono też kursy w tej dziedzinie. Nie wydaje się jednak, by zawód bardzo się wśród kobiet upowszechnił.